Het basisrepertoire van de Force Free trainer

Paardenmensen hebben een bijzondere reputatie en met deze blog was ik niet precies van plan om hier verandering in aan te brengen. Want dit is nou eenmaal de wereld van de Force Free paardentraining. En ik moet je zeggen, je hebt wat skills nodig.

1. Random feitjes over het trainen van andere diersoorten

Wist je dat je met krokodillen kan target trainen? Of dat tijgers en olifanten hun poten kunnen aanbieden voor verzorging? Dat je vissen kan leren om ‘match the object' te spelen? Zo is er online een video te zien van een vis die een kleine bullseye herkent en direct zwemt naar eenzelfde bullseye in een rijtje van verschillende objecten. Paardentrainers hebben niet alleen paarden in hun arsenaal, maar ook random feiten over hoe je andere dieren – van apen tot zebra’s – kunt trainen. Want als je weet hoe je een giraf kan leren zijn oog te laten schoonmaken, dan weet je niet alleen dat het hoogstwaarschijnlijk ook zeker kan met jouw paard, maar ook hóe! Het is ontzettend leerzaam om erachter te komen wat de verschillen en overeenkomsten zijn tussen de manieren van leren van verschillende diersoorten, maar ook van verschillende (soorten) paardachtigen.

2. Voer in een emmer gooien vanaf een grote afstand

Hoor je dat geluid? Dat is het geluid van succes: een doffe, doch hartverwarmende, regen aan brokjes in een emmer, precies op een moment waarbij het paard denkt “wow, dat was zeker geen toeval.” Kennis van perfect mikken met verschillende voersoorten is cruciaal voor elke Force Free trainer. Het kan in het begin wat uitdagend zijn. Zo kan je bijvoorbeeld niet op het goede moment gooien, of gooi je ver naast je voerpunt of pauze station. Je zal ongetwijfeld een keer onbedoeld een brokje in de neus of het oog van je paard laten stuiteren en je paard laten schrikken. Oefen dit dus ook zeker zonder paard, maar zorg ook voor een voersoort die je makkelijk kan gooien, en een zachte ondergrond (zoals hooi of een snuffelmat) waardoor het risico op gestuiter drastisch afneemt.

3. Geen spier vertrekken wanneer er in je hand wordt gebeten

Clickertrainers zijn softies? Excuse you? Welkom in de wereld van onhandige, maar tegelijkertijd onverwoestbare trainers. Er zijn geen pijnstillers in deze methode, maar wel een heleboel stalen zenuwen. We weten tenslotte dat:

• Het paard altijd gelijk heeft
• Het waarschijnlijk onze schuld is
• Emoties voor zwakkelingen zijn
• Nee grapje, maar heftige emoties zijn niet erg helpend tijdens training
• Straf en correcties het waarschijnlijk direct en/of op langere termijn de onderliggende spanning én het ongewenste bijtgedrag zelf verergeren

Bovendien willen we het goede voorbeeld geven aan zowel onze menselijke als onevenhoevige leerlingen. In het begin zul je echt wel eens schrikken en je geduld verliezen, maar naar verloop van tijd zul je automatisch met mildheid (terwijl je lachend de pijn uit je hand probeert te schudden) reageren op het incident. En dan op naar het beantwoorden van belangrijke vragen: Waarom gebeurde dit en hoe kunnen we het proberen te voorkomen?

4. De complete voorraad van de Action omtoveren tot trainingsmateriaal

Laten we voorop stellen dat veiligheid voorgaat. Op de tweede plaats komt het alles in dezelfde kleur kopen voor jouw paard; ook héél belangrijk. Pas dan komt het stukje “budget”, want ja, soms willen we zelfs op de centen letten als het over onze paarden gaat. Zeker als je nog een beetje aan het rommelen en experimenteren bent voordat je echt klaar bent om te committeren aan een nieuwe tak van clickersport. Geloof me, daarvoor hebt je geen fancy trainingsspeeltjes nodig.

Wat je wel nodig hebt, is de enorme schatkamer van de Action, waar alles wat niet vastzit een potentieel trainingsobject kan worden. Van een opgerolde yoga-mat als voerpuzzel tot de schuimrubber waterpistool die als targetstick dient. Het draait niet om het materiaal, maar om hoe je het gebruikt. Dus gooi een paar dingen in je tas en ga creatief worden. En als je toch onderweg bent kan je net zo goed even langs de IKEA. (ZTA wordt niet gesponsord maar staat hier zeer zeker voor open dus kom maar door!)

5. Rare geluiden maken

De ‘basic bitches’ van de paardenwereld komen over het algemeen niet verder dan “tchk tchk tchk”, “hoooo”, “let op - drrrrraf” en “èh-ÈH!”. Clickertrainers, en dus ook Force Free trainers, hebben dat vocabulaire behoorlijk uitgebreid:

“Tlohk” - Met de juiste vorm mondholte en een sterke tong kunnen veel trainers zorgen dat ze altijd een clicker bij hebben: de tongklik.

“Ex! Iks! Klik! Yes!” - Deze vrij normale geluiden gebruiken wij op een frequentie waar haast alleen honden of vleermuizen ons nog kunnen horen. Hiermee klinken we (expres!) abnormaal, zodat het paard onderscheid kan maken tussen een nonchalante “Yes” en een heus markeersignaal.

“Touch!” of “Target!” of zoals de Amerikaanse OG target trainer Shawna Karrasch in haar YouTube filmpjes demonstreerde: “Mintycinyoogodooyertargit?” (Minty, can you go to your target?)

Het aantal startsignalen is oneindig; dat is namelijk vaak gewoon de naam van het paard in kwestie. Maar wist je dat het aantal eindsignalen ook nog best verschilt? Zo hoor je geregeld een Nederlandse “Klaaaaarrr”, een Britse “ALL done!”, een Vlaamse “Gedaaaan” of nog een enkele creatieveling “Opperdepop!” roepen.

Last but not least: een veelvoorkomende cue voor de heuptarget is de schattige “Hip hip!” (deze kan wel riskant zijn als er een luchtbizon in de buurt is)

6. Pionnen die bedoeld zijn voor een slalom met hun leven verdedigen tegen mensen die ze willen gebruiken als neustarget

“Kan ik deze pylon pakken [voor de target oefening]?” vraag ik onschuldig aan één van mijn lesklanten die dag.

“Nee.”

Een golf van verontwaardiging trekt over het terrein, waardoor het zeil dat het hooi droog moet houden omhoog slaat. De paarden, die eerst rustig stonden te eten, kijken geschrokken op en zetten een stap opzij.

“Deze pylon heeft dromen en gevoelens, en houdt er niet van om gebruikt te worden als neustarget. Haar toekomst ligt in de slalomsport. Straks willen we gaan slalommen, en begint mijn paard de arme pylon omver te duwen met haar neus.”

Ik knik bedenkelijk, maar ook trots. Het is tenslotte erg belangrijk om goed na te denken over je visuele en ruimtelijke cues.

7. Targetstick met één hand uitschuiven

Veel spullen tegelijk vasthouden en hanteren is iets dat voorkomt in alle takken van de paardensport. Of het nou leidsels, teugels, leadropes, zwepen, sticks of clickers zijn; we hebben vaak onze handen vol. De targetstick is echter vrij uniek. De meeste zijn namelijk telescopisch, zodat we op verschillende afstanden, vanuit verschillende posities verschillende soorten lichaamsdelen van het paard kunnen uitnodigen om naar ons toe te bewegen. Het kan zo zijn dat je binnen eenzelfde sessie een aantal vragen stelt aan je paard waarbij je telkens een andere lengte van je targetstick verlangt. Hoe doe je dat als je andere hand al bezig is met het geven van treats of het vasthouden van een touw?

Kijk niet gek op als je een clickertrainer met de snelheid van het licht de bal van een targetstick tussen haar knieën klemt en de stick uitschuift, om hem vervolgens daarna de bal op de grond te zetten en de stick weer in elkaar te duwen. Soms is het nodig om wat rook weg te blazen, alsof je net een perfect schot hebt gelost met je revolver.

En daar heb je het: de unieke skills die je als Force Free paardentrainer ontwikkelt, van precisiemikken met brokjes tot ninja-achtige targetstick-manoeuvres. Het mag er misschien vreemd uitzien, maarja… the things we do for horses!